سهم استان‌های کشور از صادرات محصولات نانو
پایگاه فناوری اطلاعات لینوکس: صنعت نانو در ایران طی سال‌های اخیر رشد قابل‌توجهی را تجربه کرده و صادرات این محصولات به بازارهای بین‌المللی افزایش چشمگیری داشته است. این گزارش به بررسی حجم و سهم صادرات نانومحصولات در استان‌های مختلف کشور پرداخته است.
بر اساس داده‌های ارائه‌شده مربوط به ابتدای سال ۱۴۰۳، استان‌های مختلف کشور در تولید و صادرات نانومحصولات نقش متفاوتی ایفا کرده‌اند.
این تصویر نشان می‌دهد که، سهم استان‌های کشور در صادرات محصولات نانو متفاوت است. برخی از استان‌ها مانند اصفهان، خوزستان و تهران به‌عنوان قطب‌های اصلی این صنعت شناخته می‌شوند، درحالی‌که سایر استان‌ها نیز نقش قابل‌توجهی در توسعه و صادرات این محصولات دارند.
استان اصفهان؛ پیشتاز در صادرات نانو
استان اصفهان با صادرات ۳۷,۵۷۰,۶۲۵ دلار و سهم ۲۵.۹٪، بیشترین میزان صادرات محصولات نانو را در کشور به خود اختصاص داده است. اصفهان به‌عنوان یکی از قطب‌های صنعتی ایران، میزبان شرکت‌های بزرگ در حوزه فولاد، پتروشیمی، نساجی و سرامیک است. این صنایع به‌شدت به فناوری‌های نوین مانند نانو وابسته هستند تا بهره‌وری خود را افزایش داده و کیفیت محصولاتشان را ارتقا دهند. دانشگاه‌های معتبری مانند دانشگاه صنعتی اصفهان و دانشگاه اصفهان، همراه با مراکز تحقیقاتی پیشرفته، نقش مهمی در توسعه فناوری نانو در این استان داشته‌اند. پژوهش‌های علمی و نوآوری‌های فناوری در این مراکز به تجاری‌سازی محصولات نانو کمک کرده‌اند. ماحصل این توانمندی‌ها، افزایش توان صادراتی استان اصفهان است.
استان خوزستان؛ قطب صنعتی نانو در جنوب کشور
خوزستان با صادرات ۳۰۳۱۲۱۱۱ دلار و سهم ۲۰٫۹ درصدی یکی از قطب‌های اصلی فناوری نانو در ایران محسوب می‌شود. وجود صنایع پیشرفته به ویژه در حوزه نفت و گاز در این استان به رشد قابل‌توجه آن در حوزه فناوری‌نانو کمک کرده است. در کنار این صنایع فلزی، فولاد، کشتی‌سازی و شیمیایی قدرتمند این استان، باید به پتانسیل‌های صادراتی نظیر بنادر مهمی مانند بندر امام خمینی و بندر خرمشهر اشاره کرد که نقش کلیدی در صادرات نانومحصولات دارند. این زیرساخت‌ها حمل‌ونقل محصولات نانو به کشورهای همسایه و بازارهای بین‌المللی را تسهیل می‌کنند.
استان تهران؛ پیشرو در توسعه فناوری نانو
این استان با صادرات ۲۵,۶۲۲,۴۳۰ دلار و سهم ۱۷٫۷٪ جایگاه مهمی در صادرات نانومحصولات دارد. به دلیل تمرکز دانشگاه‌های متعدد در پایتخت و تعداد بالای شرکت‌های دانش‌بنیان، تهران جایگاه سوم در حجم و سهم صادرات محصولات نانو را در اختیار گرفته است. تهران با داشتن پارک‌های علم و فناوری، مراکز رشد، و شهرک‌های صنعتی مجهز، امکان تولید و تجاری‌سازی محصولات نانو را در مقیاس صنعتی فراهم کرده است. همچنین وجود شبکه‌های تجاری گسترده، صادرات محصولات نانویی تولیدشده در تهران را به کشورهای مختلف تسهیل کرده است.
استان مرکزی؛ صنعتی رو به رشد در حوزه نانو
استان مرکزی با صادرات ۱۴,۰۸۴,۳۵۹ دلار و سهم ۹٫۷٪، یکی از استان‌های رو به رشد در حوزه فناوری نانو محسوب می‌شود. وجود واحدهای پتروشیمی و پالایشگاه‌های نفتی باعث شده است که فناوری نانو در بهبود فرایندهای پالایشی، کاهش آلودگی و افزایش کارایی محصولات شیمیایی مورد استفاده قرار گیرد. استان مرکزی میزبان شرکت‌های بزرگ تولید قطعات خودرو است که فناوری نانو را در تولید پوشش‌های مقاوم، روانکارهای پیشرفته و مواد سبک‌وزن به کار گرفته‌اند. همچنین این استان در بخش صنایع فلزی، کشاورزی و غذایی، دارویی و زیست‌فناوری نیز فعالیت دارد که به افزایش میزان توان صادراتی این استان کمک می‌کند.
استان بوشهر؛ نقش‌آفرینان در توسعه نانو
استان بوشهر ۱۰,۵۶۷,۵۶۵ دلار (سهم ۷٫۳٪) جایگاه قابل‌توجهی در صادرات نانو دارد. بوشهر یکی از مهم‌ترین قطب‌های تولید و صادرات محصولات شیلاتی مانند میگو و ماهی است. این استان میزبان صنایع مهم نفت و گاز نیز بوده و تاسیسات پتروشیمی در این استان فعالیت دارند که فناوری‌نانو می‌تواند به افزایش کارایی آنها کمک کند.
سایر استان‌ها؛ توسعه تدریجی و آینده‌نگری
استان‌های آذربایجان شرقی، یزد، البرز، قزوین و برخی مناطق دیگر با صادرات محدودتر همچنان در مسیر توسعه فناوری نانو قرار دارند. با حمایت‌های بیشتر و ایجاد زیرساخت‌های مناسب، این استان‌ها نیز می‌توانند سهم بیشتری در بازار صادراتی نانومحصولات داشته باشند.
در مجموع می‌توان گفت که استان اصفهان با صادرات ۳۷٫۵ میلیون دلار و سهم ۲۵٫۹ درصدی، رتبه اول را در صادرات نانومحصولات به خود اختصاص داده است. این استان به دلیل داشتن صنایع پیشرفته مانند فولاد، پتروشیمی و سرامیک، به فناوری نانو وابسته است تا بهره‌وری و کیفیت تولیدات خود را افزایش دهد. دانشگاه‌های معتبر و مراکز تحقیقاتی پیشرفته در اصفهان به توسعه این فناوری کمک کرده و باعث افزایش توان صادراتی استان شده‌اند.
خوزستان نیز با صادرات ۳۰٫۳ میلیون دلار و سهم ۲۰٫۹ درصدی، در جایگاه دوم قرار دارد. این استان به دلیل داشتن صنایع نفت و گاز، فولاد و کشتی‌سازی، و همچنین بنادر مهمی مانند بندر امام خمینی و خرمشهر، به یکی از قطب‌های اصلی نانو در ایران تبدیل شده است. زیرساخت‌های حمل‌ونقل در خوزستان نقش کلیدی در تسهیل صادرات نانومحصولات به کشورهای همسایه و بازارهای بین‌المللی ایفا می‌کنند.
تهران، با صادرات ۲۵٫۶ میلیون دلار و سهم ۱۷٫۷ درصدی، به عنوان پیشرو در توسعه فناوری نانو در کشور شناخته می‌شود. این استان به دلیل تمرکز دانشگاه‌ها، شرکت‌های دانش‌بنیان و مراکز علمی، جایگاه سوم را در صادرات نانو به خود اختصاص داده است.
پارک‌های علم و فناوری و شهرک‌های صنعتی در تهران به تجاری‌سازی این محصولات کمک کرده‌اند. استان‌های مرکزی، بوشهر و دیگر استان‌ها نیز در حال رشد و توسعه در حوزه فناوری نانو هستند. استان مرکزی با صادرات ۱۴ میلیون دلار، بهبود فرآیندهای صنعتی را از طریق فناوری نانو در صنایع پتروشیمی و خودروسازی تسهیل کرده است. استان بوشهر نیز با صادرات ۱۰٫۵ میلیون دلار، در زمینه نفت و گاز و شیلات به کارگیری فناوری نانو را در جهت افزایش کارایی محصولات خود در نظر دارد.
